Roadtrip!
In het vorige deel heeft u kennis gemaakt
met het reisgenootschap en de geschiedenis die heeft geleid tot het plannen van
een bezoek aan de fabriek van SELMER PARIS. Wat nu volgt is het verslag van het
bezoek aan de fabriek en de schat aan indrukken die we daar hebben opgedaan.
Op de eerste dag van februari was het dan
eindelijk zover. Met Aad Contze en Emile Roemer naar Mantes La Ville. Nee, niet
naar Parijs maar naar Mantes La Ville. Een stadje op een steenworp afstand van
Parijs, waar de SELMER fabriek sinds 1922 is gevestigd. Bij aankomst rijd je
de auto door de poort van een mooi oud huis. Geen knoeperd van een villa maar
een mooi huis dat ooit het woonhuis van de familie Selmer was en in de loop der
tijd omgetoverd is tot kantoor en ontvangstlocatie voor gasten uit de hele
wereld.
Eenmaal binnen zijn we ontvangen door Jérôme
Selmer die, zo bleek later, ons door de (zijn) fabriek zou gaan leiden.
Mijnheer Selmer bleek zijn Nederlandse pappenheimers goed te kennen want we
begonnen met een “bakkie†koffie en een hartelijke kennismaking. Na de voorstelronde
zijn we met z’n vieren de fabriek in gegaan om de fabricage van de SELMER PARIS
saxofoons en mondstukken te gaan bekijken. Het merk “SELMER PARIS†is een
wereldwijd bekend merk en dat niet voor niets. Het is de absolute top van SELMER
en wat mij betreft, van de wereld.
Wat je daar te wachten staat is echt
smullen geblazen. In totaal zijn er ruim 400 – ik meen zelfs ca. 430 - mensen
bezig met een ambacht dat begint bij het maken van de beker en de hoofdbuis.
Pak maar een plaat messing, knip er middels een mal de juiste uitslagen uit en
buig, hamer, gloei, soldeer en poets het maar net zo lang tot er iets ontstaat
dat op een saxofoon lijkt. Probeer het maar…
Natuurlijk, een dergelijke
instrumentenfabriek heeft ook veel gereedschappen. Ik mag wel zeggen, heel veel
gereedschappen. De hoeveelheid mallen en matrijzen die ik daar gezien heb is
werkelijk fenomenaal. Iedere variant van de sax-familie en ieder model dat er
door de jaren heen van is geproduceerd heeft zijn eigen “toolingâ€. En denk
daarbij niet alleen aan de buis maar vooral ook de mechaniek die heel veel
tooling nodig heeft. Alles moet bijvoorbeeld op de juiste plek op de buis geplaatst
worden. Alleen daar heb je al een vracht mallen voor nodig.
Ondertussen zie je ook wel wat modern
gereedschap in de fabriek verschijnen in de vorm van CNC bewerkingscentra maar
wat me opviel is dat deze hoofdzakelijk gebruikt worden om op bepaalde punten
de kwaliteit van het product te waarborgen.
Afgezien van een paar specifieke
bewerkingen barst het nog van het handwerk. Dat maakt de prestatie des te
groter om een product te maken dat aan moderne kwaliteitseisen kan voldoen.
Handwerk en kwaliteit is een lastige kwaliteit vooral als je er ook nog
kwantiteit mee moet combineren. Het vormen van de corpus is dus handwerk maar
ook de assemblage van de sax – er moeten 750 onderdelen met elkaar tot een
saxofoon worden samengevoegd - is handwerk. Verder zie je in deze hal hoe er
kleppen aan assen worden gesoldeerd, postjes op de corpus gesoldeerd et cetera,
et cetera. Zelfs de puntschroefjes waar de assen mee gemonteerd worden komen in
Mantes La Ville uit de machine rollen. Echt “Fabriqué en Franceâ€.
Na de hal waar de corpussen gemaakt worden
kwamen we in de hal waar het fijnere werk wordt gedaan. Hier vindt je
bijvoorbeeld de machines waar de al genoemde puntschroefjes op gemaakt worden
maar in deze hal is ook de mondstukken fabricage gevestigd.
De mondstukken zijn een belangrijk
onderdeel van het bedrijf SELMER PARIS. Wie is er niet met een SELMER mondstuk
groot geworden zou ik bijna zeggen. Naast de nieuwe lijn SELES klarinetten en
saxen (AXOS) is er ook een nieuwe (PROLOGUE) lijn mondstukken. Gaaf om te zien
hoe er uit een staaf hardrubber een mondstuk gemaakt wordt. Ook hier heel veel
aandacht voor het detail. Van de mensen die met de hand de laatste correcties
aan de baan en tip aanbrengen tot en met de dames die de bedrukking aanbrengen
en de man die achter in de hal in z’n uppie alle 90.000 mondstukken per jaar
staat te polijsten. Diep respect!
Na de, laat ik maar zeggen
“mondstukkenhal†kwamen we in de afdeling waar de instrumenten geassembleerd
worden. Hier worden alle kleppen gemonteerd en afgesteld, worden de corpussen
gelakt en niet te vergeten, gegraveerd. Mooi om te zien hoe zo’n graveur met
een graveernaald de gravure in de beker steekt. En pas op, deze beker is dan al
klaar, dat wil zeggen gelakt en al. Een misser is een dure uitgeleider in dit
stadium. Wat ook geweldig is, is dat je in deze hal rekken vol saxofoons ziet,
zover het oog rijkt. Het begrip “snoepfabriek“ is hier wel heel erg van
toepassing. Als ik het goed onthouden heb worden er ca. 12.000 saxen per jaar
gemaakt, je kunt je wel voorstellen hoeveel instrumenten er dan tegelijk in de
fabriek op stapel staan. In de fabriek maak je natuurlijk geen foto’s maar het
was werkelijk een plaatje. Echt!
Tot slot nog even bij de man gaan kijken
die de instrumenten test voor ze uitgeleverd worden. Grappig, zo’n kubus midden
in een bedrijvige hal waar een man in alle rust de instrumenten test en ze “sans gêne†terug stuurt als er zijns inziens iets aan mankeert.
Nadat we dit alles gezien en ervaren
hadden werd ons gevraagd of er misschien iets was dat we nog een keer zouden
willen zien . Als ik dat naar alle eerlijkheid zou hebben beantwoord dan zou ik
nu nog in de fabriek zijn. Ik had er wel een maand kunnen zijn!
Mijn mond maar gehouden en na een
uitermate hartelijk afscheid met uiteraard een fotoshoot voor het kantoor zijn
we op de hoek even wat gaan eten. En waar loop je dan langs, jawel de Buffet
Crampon fabriek. De directe buren van SELMER….
Rond
het middaguur zijn we weer in de auto gesprongen voor een voorspoedige terugreis.
Ik moet zeggen dat de roadtrip op zich al een evenement was. Wat hebben we
gelachen onderweg en natuurlijk ook serieuze zaken besproken. Hele serieuze
zaken!
Daar
wil ik het maar bij laten maar niet zonder Emile Roemer en eerst en vooral Aad
Contze heel hartelijk te bedanken voor een onvergetelijke ervaring en voor mij een
uniek verjaarscadeau. Dit is een echte “once in a lifetime†en ik kan niet
anders dan stellen dat mijn Juliette uit een goed huis met een unieke historie
afkomstig is.
Marc van der Voort, februari 2015.
